กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยกรมกิจการเด็กและเยาวชน สรรหาคัดเลือกเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติและผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน เนื่องในวันเยาวชนแห่งชาติ ภายใต้คำขวัญ “ร่วมแรงแข็งขัน ช่วยกันพัฒนา ใฝ่หาสันติ” เพื่อเชิดชูและสนับสนุนสร้างแรงจูงใจแก่ผู้ทำคุณงามความดี สร้างสรรค์ผลงานที่มีประโยชน์ต่อการพัฒนาตนเองและสังคมส่วนรวม รวมทั้งผลักดันให้เกิดการส่งเสริมเด็กและเยาวชน บุคคล องค์กร ที่เป็นต้นแบบ ซึ่งในปีนี้ได้รับพระมหากรุณาธิคุณ จากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ นายอำพน กิตติอำพน องคมนตรี ผู้แทนพระองค์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นประธานเปิดงานวันเยาวชนแห่งชาติประจำปี 2567 พร้อมมอบโล่เกียรติยศและเกียรติบัตรแก่เด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ และผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน ประจำปี 2567 ในวันพุธที่ 20 กันยายน 2567 ณ โรงแรมเซ็นทารา ไลฟ์ ศูนย์ราชการ และคอนเวนชั่นเซ็นเตอร์
สำหรับการคัดเลือกเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ และผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน เนื่องในวันเยาวชนแห่งชาติ แบ่งเป็น 4 ประเภท ได้แก่ ประเภทเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ, กลุ่มเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ, บุคคลผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน และองค์กรที่ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน แบ่งเป็น 5 ด้าน ดังนี้
1. ด้านการพัฒนาสังคม คือ การสร้างสรรค์ กิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์และการส่งเสริมให้เด็กและเยาวชน มีบทบาท มีส่วนร่วมในกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ผลงานที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายด้านสิทธิเด็กและเยาวชน ด้านการส่งเสริม การพัฒนา การป้องกันและแก้ไขปัญหา โดยเป็นจิตอาสา อาสาสมัคร คณะกรรมการ คณะทำงาน
2. ด้านการศึกษา กีฬา นันทนาการ เทคโนโลยี นวัตกรรม อาชีพ การศึกษา คือ การสร้างผลงาน หรือการสนับสนุนที่ใช้ความรู้ ทางวิชาการ ทฤษฎี หรือแนวคิดในรูปแบบต่าง ๆ ได้แก่ งานด้านการเรียน การสอน สร้างหลักสูตร การผลิตตำรา สื่อการเรียนการสอน งานฝึกอบรม งานนิเทศ งานศึกษาค้นคว้า (วิจัย) การสร้างทักษะ พัฒนาเจตคติที่ดีและถูกต้องทางวิชาการ และเป็นผลงานที่มีคุณค่าเป็นประโยชน์ เป็นที่ยอมรับของสังคม ฯลฯ
กีฬา คือ ความสามารถในการแข่งขันกีฬา อาทิ กีฬาเยาวชนแห่งชาติ กีฬาแห่งชาติ กีฬานักเรียนอาเซียน กีฬามหาวิทยาลัยโลก การแข่งขันกีฬาชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย โลก (มีชื่อเฉพาะ) การแข่งขันกีฬาซีเกมส์ กีฬาอาเซียนพาราเกมส์ กีฬาเอเชี่ยนเกมส์ กีฬาเอเชี่ยนพาราเกมส์ กีฬาโอลิมปิกเกมส์ กีฬาพาราลิมปิกเกมส์ ฯลฯ
นันทนาการ คือ การสร้างสรรค์ผลงานเพื่อสุขภาพ พักผ่อนหย่อนใจ เป็นกิจกรรมที่ทำร่วมกันทำให้เกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิน ผ่อนคลาย ความตึงเครียด ส่งเสริมพัฒนาคุณภาพชีวิตและสังคม หรือการเป็นผู้นำนันทนาการในการแข่งขัน หรือประกวดกิจกรรมความสามารถเชิงนันทนาการ ฯลฯ
เทคโนโลยี คือ ความสามารถ หรือวิทยาการที่เกี่ยวกับศิลปะในการนำเอาวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในทางปฏิบัติและอุตสาหกรรม และเป็นผลงานที่มีคุณค่าเป็นประโยชน์ เป็นที่ยอมรับของสังคม ฯลฯ
นวัตกรรม คือ ความสามารถ หรือการประดิษฐ์ ผลงานใหม่ที่มีคุณค่า หรือดัดแปลง ปรับปรุงจากของเดิมให้ดีขึ้น และเป็นผลงานที่มีคุณค่าเป็นประโยชน์ เป็นที่ยอมรับของสังคม ฯลฯ
อาชีพ คือ สร้างสรรค์ผลงานที่เกี่ยวกับทำมาหากินการหารายได้เป็นครั้งคราวหรือเป็นประจำทั้งปี การประกอบอาชีพที่เป็นประจำ เพื่อนำรายได้เลี้ยงชีพที่ถูกต้องเหมาะสม อาทิเช่น การเกษตรกรรม อุตสาหกรรม พาณิชยกรรม ศิลปหัตถกรรม คหกรรม ครู - อาจารย์ (ไม่ใช่งานประจำในหน้าที่) ฯลฯ โดยการประกอบอาชีพนั้น ๆ สอดคล้องตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
3. ด้านศาสนา ศิลปวัฒนธรรม คือ วิถีการดำรงชีวิตที่เจริญงดงาม ปฏิบัติชอบ ตามหลักธรรมคำสอนของศาสนา มีความสามารถหรือการส่งเสริมสนับสนุนความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ผลงาน ที่เกี่ยวกับการอนุรักษ์ พัฒนางานทางศิลปวัฒนธรรม ที่แสดงถึง ทำให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ เจตคติที่ถูกต้องเกี่ยวกับเด็ก เยาวชน และครอบครัว และเป็นผลงานที่มีคุณค่าเป็นประโยชน์ เป็นที่ยอมรับของสังคม ฯลฯ
4. ด้านทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม คือ ความสามารถ การสนับสนุนสร้างสรรค์ผลงานด้านการส่งเสริม อนุรักษ์ พัฒนา การป้องกันและแก้ไขปัญหา ในเรื่องเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม อาทิ การฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและพื้นที่ธรรมชาติที่เสื่อมโทรม การป้องกันและแก้ไขปัญหามลพิษ การอนุรักษ์พลังงาน การพัฒนาเกี่ยวกับการอนุรักษ์ป่าไม้ ทุ่งหญ้า สัตว์ป่า ดิน น้ำ อากาศ พื้นที่ธรรมชาติ และการพัฒนาสิ่งแวดล้อมรอบตัวมนุษย์ทั้งในเมืองและชนบท ฯลฯ
5. ด้านสื่อสารมวลชน คือ ความสามารถ หรือการสนับสนุนผลงานที่เกี่ยวกับการติดต่อ สื่อสาร การถ่ายทอดข้อมูล ข่าวสารสาระบันเทิงค่านิยม ทำให้เกิดการสื่อสาร ความรู้ ความเข้าใจและ เจตคติที่ถูกต้อง ในประเด็นเกี่ยวกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็ก เยาวชน และครอบครัว โดยเฉพาะประเด็นที่สังคมให้ความสนใจในหัวข้อต่าง ๆ ที่เป็นไปในทางสร้างสรรค์ อาทิ รายการโทรทัศน์ รายการวิทยุ ภาพยนตร์โฆษณา ภาพยนตร์ไทย ภาพยนตร์ สารคดี นักพากย์ ภาพยนตร์ เพลงดนตรี เครื่องบันทึกเสียง นิทาน วารสาร หนังสือการ์ตูน หนังสือพิมพ์ สื่อออนไลน์ ผู้อุปถัมภ์รายการวิทยุ - โทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ ซอฟแวร์ การเป็นยูทูบเบอร์ ข่าวกรอง หรืออินฟลูเอนเซอร์
